Amerika Birleşik Devletleri, sadece “fırsatlar ülkesi” değil, aynı zamanda dünyanın en karmaşık vergi sistemlerinden birine sahip bir labirenttir. İster Amazon’da satış yapan bir e-ticaret girişimcisi olun, ister ABD borsalarına yatırım yapan bir birey veya Silikon Vadisi’ne açılmak isteyen bir startup kurucusu; “ABD vergi” (USA Tax) süreçlerine hakim olmak, kârınızı korumanın ve yasal risklerden kaçınmanın anahtarıdır.
1. ABD Vergi Sisteminin Mimarisi: 3 Katmanlı Yapı
Türkiye’deki merkezi sistemin aksine, ABD’de vergi yükümlülüğünüz üç farklı katmanda değerlendirilir. Bu hiyerarşiyi anlamak, “Nereye, ne kadar ödeyeceğim?” sorusunun ilk adımıdır.
- Federal Vergi (IRS): Washington D.C.’deki merkezi hükümete ödenir. Gelir vergisi oranları bireyler için %10 ile %37 arasında değişen dilimlere (progressive tax) sahiptir. Kurumlar vergisi (C-Corp) ise %21 oranında sabittir.
- Eyalet Vergisi (State Tax): Her eyaletin kendi “krallığı” vardır.
- Sıfır Gelir Vergisi Olan Eyaletler: Wyoming, Florida, Texas, Nevada, Alaska, South Dakota, Washington.
- Yüksek Vergili Eyaletler: California, New York.
- Yerel Vergiler (Local Tax): Şehir veya bölge bazında alınan, genellikle emlak veya satış vergileridir.
2. Türk Vatandaşları İçin Kritik Kavram: Vergi Mukimliği
ABD vatandaşı olmamanız, vergi ödemeyeceğiniz anlamına gelmez. Ancak “Vergi Mukimi” (Tax Resident) olup olmadığınız her şeyi değiştirir.
- Substantial Presence Test (Önemli Varlık Testi): ABD’de bir takvim yılında 31 gün ve son 3 yılın ağırlıklı ortalamasında 183 gün fiziksel olarak bulunduysanız, ABD vergi mukimi sayılırsınız ve tüm dünya gelirlerinizi (Türkiye’deki kira dahil) ABD’ye beyan etmelisiniz.
- Non-Resident (Mukim Olmayan): Bu süreyi doldurmadıysanız, sadece ABD kaynaklı gelirleriniz üzerinden vergilendirilirsiniz.
Uzman Notu: Türkiye ve ABD arasında Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması (1996) bulunmaktadır. Bu anlaşma sayesinde, aynı gelir için iki ülkede vergi ödemezsiniz; ancak bu durum beyan vermenize engel değildir. Genellikle mahsuplaşma (tax credit) yöntemi kullanılır.
3. Şirket Türüne Göre Vergilendirme: LLC mi, C-Corp mu?
ABD’de şirket kurarken yapacağınız seçim, vergi kaderinizi belirler.
A. LLC (Limited Liability Company)
Türk girişimciler için en popüler yapıdır. “Pass-through” (Vergiyi aktaran) özelliği vardır. Şirket vergi ödemez, kâr/zarar doğrudan ortakların şahsi vergi beyannamesine işlenir.
- Tek Ortaklı (Single Member) LLC: IRS sizi “Disregarded Entity” (Yok Hükmünde) sayar. Gelirinizi şahsi gelir gibi beyan edersiniz.
- Yabancı Sahipli Tek Ortaklı LLC’ler İçin Kritik Uyarı: Mutlaka Form 5472 ve Form 1120 doldurmalısınız. Bu formun gecikme cezası 25.000 $’dan başlar.
B. C-Corporation
Hisseleri olan, yatırım almaya uygun yapıdır.
- Çifte Vergilendirme: Şirket kâr üzerinden %21 kurumlar vergisi öder. Hissedarlar kâr payı (temettü) aldığında bireysel olarak tekrar vergi öder.
4. Eyalet Karşılaştırması: Delaware vs. Wyoming
Şirket kurulumunda en sık sorulan soruya net bir bakış:
| Özellik | Delaware | Wyoming |
| İdeal Kitle | Yatırım alacak Startuplar, Büyük Ölçekli Kurumlar | E-ticaret, Küçük İşletmeler, Tek Kişilik LLC’ler |
| Eyalet Gelir Vergisi | Yok (Eyalet dışı faaliyetler için) | Yok |
| Yıllık Harç (Franchise Tax) | Min. 300 $ | Min. 60 $ (Genelde 62 $) |
| Gizlilik | Ortak bilgileri halka açık değil | Ortak bilgileri gizli (Ancak devlete bildirilir) |
| Prestij | Kurumsal Hukukta Altın Standart | Vergi Dostu ve Ekonomik |
5. Olmazsa Olmaz Kimlikler ve Formlar
ABD vergi sistemi formlar üzerine kuruludur. İşte çantanızda bulunması gerekenler:
- EIN (Employer Identification Number): Şirketinizin “TC Kimlik Numarası”dır. Banka hesabı açmak için zorunludur. ABD vatandaşı olmadan SS-4 formu ile (faks veya telefon yoluyla) alınabilir.
- ITIN (Individual Taxpayer Identification Number): SSN (Sosyal Güvenlik Numarası) alamayan yabancılar için bireysel vergi numarasıdır. Vergi iadesi almak veya PayPal/Stripe hesabı doğrulamak için gerekebilir (W-7 Formu ile başvurulur).
- W-8BEN Formu: Bireysel olarak ABD dışı statünüzü kanıtlar. ABD kaynaklı ödemelerde (örneğin temettü veya telif) stopaj oranını düşürmek (Türkiye anlaşması ile %30’dan %10-%15’e) için kullanılır.
- W-8BEN-E Formu: Aynı işlevi şirketler için görür.
6. E-Ticaret Yapanlar İçin: Sales Tax ve “Nexus” Kavramı
Amerika’da KDV yoktur, Sales Tax (Satış Vergisi) vardır ve bu eyalet bazlıdır.
- Fiziksel Nexus: Ürünleriniz bir eyaletteki depoda (örneğin Amazon FBA deposu) duruyorsa, o eyalette vergi mükellefiyeti (nexus) oluşur.
- Ekonomik Nexus: Fiziksel varlığınız olmasa bile, bir eyalete belirli bir tutarın (genelde yıllık 100.000 $ veya 200 işlem) üzerinde satış yaparsanız, o eyalete sales tax ödemeniz gerekir.
- Marketplace Facilitator Law: İyi haber! Amazon, Etsy, eBay gibi pazaryerleri artık çoğu eyalette sales tax’i sizin adınıza müşteriden tahsil edip devlete öder. Sizin sadece kayıt tutmanız yeterlidir (ancak Nexus oluşan eyaletlerde yine de “sıfır beyanname” vermeniz gerekebilir).
7. 2025 Vergi Takvimi: Bu Tarihleri Kaçırmayın
ABD’de vergi beyan tarihleri şirket türüne göre değişir.
- 15 Mart 2025:
- Çok ortaklı LLC’ler (Partnership)
- S-Corporation’lar (Genelde ABD vatandaşları için)
- 15 Nisan 2025:
- Tek ortaklı LLC’ler (Schedule C)
- C-Corporation’lar
- Bireysel Gelir Vergisi Beyannamesi (1040 / 1040-NR)
- 15 Haziran 2025:
- Yurtdışında yaşayanlar (ABD dışında ikamet edenler) için otomatik 2 aylık uzatma süresi sonu.
Sonuç ve Bir Sonraki Adım
ABD vergi sistemi, doğru kurgulandığında küresel büyümeniz için bir kaldıraçtır; ancak ihmal edildiğinde maliyetli bir engele dönüşebilir. “ABD vergi” süreçlerinde en önemli kural proaktif olmaktır. Cezalar gelmeden önlem almak her zaman daha ucuzdur.
Bu karmaşık süreçte kaybolmamak ve uyumluluk (compliance) risklerini minimize etmek adına, şirket kurulumundan vergi beyanına kadar tüm aşamaları uçtan uca yönetmenizi sağlayan Clemta gibi güvenilir çözüm ortaklarından destek almayı değerlendirebilirsiniz. Unutmayın, doğru araçlar ve partnerler sizi bürokrasiden kurtarıp işinizi büyütmeye odaklanmanızı sağlar.
